Laatst fietste ik een rondje door mijn wijk. En terwijl ik dagelijks met circulariteit bezig ben, viel het mij op dat er in de praktijk nog zo weinig circulaire projecten zijn. Van alle materialen in huizen, straten en openbare plekken als speeltuinen, is vast wel een deel van hergebruikte materialen, maar het totaal valt behoorlijk tegen.
Recent onderzoek van Circle Economy laat zien dat slechts 8% van alle gebruikte materialen in de bouw hergebruikte materialen zijn. De rest van de gebruikte materialen bestaat uit nieuwgewonnen grondstoffen. En hoewel recycling van asfalt al jaren gebruikelijk is, is er ook in de openbare ruimte nog veel te winnen als het gaat om hoogwaardig hergebruik van materialen.
Circulaire materialen geen uitzondering, maar norm
Ik vind dat gek als je bedenkt hoeveel we spreken over circulariteit, welke wensen er liggen voor de recente toekomst en welke kansen circulair gebruik van materialen biedt. Zeker in het licht van de huidige grondstof schaarste en grondstofprijzen, zou circulair gebruik van materialen niet de uitzondering, maar de norm moeten zijn.
Om circulariteit kans van slagen te geven, zijn een aantal elementen nodig die daaraan bijdragen. Uiteraard moeten vraag en aanbod van materialen op elkaar worden afgestemd. Hiervoor is inzicht nodig in datgene wat er beschikbaar is. Want alleen als we weten welke materialen waar zijn en welke materialen wanneer vrijkomen, kan een nieuwe plek voor het bestaande worden gevonden.
Projecten moeten snel, want tijd is geld
We werken al decennia volgens dezelfde lineaire processen, waar alles om snelheid en financiën draait. Processen moeten snel, tijd is geld, en kosten moeten we juist zo laag mogelijk houden. In deze strijd om winst, verliest het behoud van de aarde. De algemene opvatting is dat het demonteren van bestaande materialen nu eenmaal meer tijd kost en deze tijd is duurder dan het winnen van nieuwe grondstoffen en fabriceren van nieuwe materialen. Bovendien past het niet in de standaard flow die projecten voor renovaties, verbouwingen of herinrichtingen doorlopen.
Om een project met circulaire materialen te realiseren, moet al aan de start van het project begonnen worden met het doen van inventarisaties. In het ontwerp moeten de specificaties van circulaire materialen al worden bepaald. En bij de aanbesteding moeten circulaire materialen al worden gereserveerd, om nog te zwijgen van de veranderingen in de uitvoeringsfase. Kortom, al vanaf het begin van het project, moet de circulaire kans worden gezien en gegrepen.
Weer een praatstuk
En terwijl ik dit schrijf, constateer ik dat ook dit stuk tekst wederom een praatstuk is, waarmee we nog steeds niet één extra klinker, lantaarnpaal of boom hergebruiken. Dus het aller- allerbelangrijkste wat er moet gebeuren, is dat mensen gaan doen. Ga experimenteren, ga leren, maak fouten, werk samen en probeer wat werkt. Want alleen als we met z’n allen deze omslag maken, met z’n allen gaan doen, wordt een circulaire wereld mogelijk werkelijkheid.
Mijn droom is dat ik over 30 jaar hetzelfde rondje door mijn wijk loop en dat alle verbouwingen van huizen, alle herinrichtingen van straten en alle nieuwgeplaatste speeltoestellen in de buurt pronken met hun hergebruikte materialen. En dat circulair gebruik van materialen het nieuwe normaal is.
Ook verbaasd?
Nantke Hooning, brand- en contactmanager bij Insert, schreef dit verhaal omdat ze verbaasd is over de het gebrek circulaire projecten. Ben jij ook verbaasd en wil je er wat aan doen? Neem contact op met Nantke Hooning om samen verder te kijken.
Wil je meer weten hoe je circulair kunt werken in de openbare ruimte? Meld je aan voor de driedelige videopodcast en ontvang gedurende drie weken inspirerende video’s over kansen voor hergebruik in de openbare buitenruimte.
